θ’ αγαπώ μαμά! σέλω νελό! Αρθρωτική/Φωνολογική Διαταραχή
Μικρός είναι θα μάθει να τα λέει σωστά” , “Δεν είναι κάτι χαϊδεύεται”. “Το έκανε και η μητέρα της”, “Σταμάτα να μπεμπεκίζεις, θα σε κοροϊδεύουν οι φίλοι σου”. “Μίλα καθαρά επιτέλους.” Πόσες φορές έχουμε πει ή ακούσει τις παραπάνω φράσεις; Μήπως εμείς οι γονείς οφείλουμε να είμαστε περισσότερο ειλικρινείς απέναντι στα παιδιά μας;
Γιατί άραγε ένας βήχας ή ένα φτάρνισμα θα μας έκαναν αμέσως να τηλεφωνήσουμε στον παιδίατρο ενώ μια δυσκολία στην ομιλία του παιδιού μας παραβλέπεται ή ακόμα αντιμετωπίζεται ενστικτωδώς χωρίς την καθοδήγηση ενός ειδικού;
Πραγματικά κάποιες δυσκολίες στην ομιλία και ειδικότερα στην άρθρωση ενός παιδιού ίσως δεν είναι τόσο έντονες ή σε κάποιες περιπτώσεις βελτιώνονται καθώς μεγαλώνει το παιδί. Τι γίνεται όμως όταν οι δυσκολίες αυτές οφείλονται σε αρθρωτική διαταραχή;
Τότε το παιδί θα αδυνατεί να προσφέρει έναν ή περισσότερους ήχους της ομιλίας. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει συγκεκριμένη δυσκολία στον έλεγχο ή και την κίνηση κάποιων αρθρωτών (Αρθρωτές είναι η γλώσσα, τα χείλη , τα μάγουλα, η υπερώα, τα οποία χρησιμοποιούμε για να αρθρώσουμε). Σε κάθε ήχο ομιλίας αντιστοιχεί ένας συγκεκριμένος τόπος και τρόπος άρθρωσης. Εάν ένα παιδί δυσκολεύεται να κάνει τις αντίστοιχες κινήσεις, αρθρώνει αλλοιωμένο τον αντίστοιχο ήχο. Για παράδειγμα, αν το παιδί δεν μπορεί να ανυψώσει τη γλώσσα ,δεν καταφέρνει να αρθρώσει το φώνημα /ρ/.
Αξίζει να σημειωθεί πως το σύστημα της ομιλίας ωριμάζει σταδιακά έως περίπου τα 6 έτη. Μια έντονη αρθρωτική διαταραχή μπορεί να φανεί από τα 4 περίπου έτη, ενώ πιο ήπιες γίνονται εμφανής σε μεγαλύτερα παιδιά. Γενικότερα περιμένουμε ένα παιδί να αρθρώνει όλους τους ήχους της ομιλίας πριν ξεκινήσει την Α΄ δημοτικού.
Αν οι δυσκολίες του παιδιού οφείλονται σε φωνολογική διαταραχή, τότε το παιδί μπορεί να παράγει σωστά τον ήχο του φωνήματος μεμονωμένα αλλά τον χρησιμοποιεί σε λάθος θέση σε μία λέξη.
Μερικά παραδείγματα:
- Αντικατάσταση φωνημάτων
Βέντρο αντί για δέντρο, φάλασσα αντί για θάλασσα
- Απλοποιήσεις συλλαβών
Κάλι αντί για μπουκάλι
- Παραλείψεις φωνημάτων ή συμφωνικών συμπλεγμάτων
Καάβι αντί για καράβι, παθί αντι για σπαθί
- Μετάθεση φωνημάτων
Βλιβίο αντί για βιβλίο
Τι συμβαίνει εάν διαγνωστεί μια αρθρωτική/φωνολογική διαταραχή; Πρωτίστως ,οι γονείς ηρεμούν και απευθύνονται σε έναν λογοθεραπευτή για αξιολόγηση. Βασική προϋπόθεση πριν την έναρξη της αξιολόγησης είναι οι γονείς να παρέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τη λήψη ιστορικού έτσι ώστε να ληφθούν και να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα στη διαδικασία. Στη συνέχεια ο λογοθεραπευτής οργανώνει ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα, βάσει του οποίου θα εξαλείψει όλες τις δυσκολίες του παιδιού.
Έτσι δεν αφήνουμε τίποτα στην τύχη του μήπως μεγαλώσει και το διορθώσει ή θα ωριμάσει, θα ντραπεί και θα το φτιάξει γιατί πολύ απλά κάποια πράγματα τα παιδιά δεν μπορούν να τα κάνουν μόνα τους. Χρειάζονται βοήθεια, καθοδήγηση και ενθάρρυνση!!
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Λογοπεδικών, οι ηλικίες κατάκτησης των φωνημάτων και των συμπλεγμάτων ορίζονται ως εξής:
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ είναι να έχουν αποκατασταθεί οι αρθρωτικές/φωνολογικές διαταραχές του παιδιού πριν φοιτήσει στην Α’ Δημοτικού, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος οι δυσκολίες να εμφανιστούν στον γραπτό λόγο και στην ανάγνωση.
Κατσούλα Βασιλική
Λογοθεραπεύτρια